Wczasy nad morzem

Hel

23 lipiec 2013r.

HEL Miasteczko położone na końcu półwyspu, liczące już ponad 700 lat. O randze miejsca świadczy choćby nazwa samego półwyspu - Helski. Dzieje Helu są zarówno burzliwe, jak i w pewien sposób tragiczne. Na szczęście ostatnie lata dobrze wróżą miasteczku na przyszłość. Pierwotna osada, zwana Starym Helem, znajdowała się około 1,5 km na zachód od obecnego miasta. Przejście na własność Gdańska spowodowało upadek Helu w XV wieku. W okresie tym, ze względów podatkowych, mieszkańcy zaczęli osiedlać się „poza miastem " i w ten sposób powstał obecny „ nowy " Hel. Po rozbiorach nastąpił ostateczny upadek miasta, aw 1872 roku Hel straciłprawa miejskie. Dopiero pod koniec XIX wieku wieś zaczęła odżywać jako miejscowość letniskowa. W 1892 roku wybudowano tu port, a siedem lat później otwarto piękny Dom Zdrojowy. Bezpośrednie, wielowiekowe powiązania z Gdańskiem spowodowały, iż na początku XX wieku mieszkańcami Helu byli luteranie, czujący się Niemcami. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Hel stał się głównym kąpieliskiem morskim odrodzonej ojczyzny. Wybudowano wówczas liczne pensjonaty, hotele i restauracje. Przez trzy sezony wypoczywał tu Stefan Żeromski. Jego powieść „Międzymorze"powstała w słynnym helskim kurhausie, noszącym w okresie międzywojennym nazwę Pensjonat Polonia. Niestety, przewaga ludności niemieckiej nie pozwalała na przywrócenie Helowi praw miejskich. Sprowadzonym tu Kaszubom założono specjalną kolonię rybacką znajdującą się w rejonie dworca kolejowego. W1930 roku zapadła decyzja o utworzeniu Rejonu Umocnionego Hel, który miał bronić Gdyni oraz całego polskiego Wybrzeża. Decyzja ta ostatecznie zastopowała rozwój Helu jako ośrodka turystycznego. Wciągu kilku lat wysiedlono z miasta całą ludność niemiecką i zastosowano znaczne ograniczenia w przyjazdach do niego. Już wtedy wprowadzono przepustki oraz zbudowano wojskowe rogatki. We wrześniu 1939 roku marynarze i żołnierze pod dowództwem Steyera i Unruga wsławili się bohaterską obroną miasta, trwającą do 2 października 1939 roku. Także w 1945 roku niemieckie oddziały broniły się w Helu do 8 maja. Powojenne dzieje miasta to przede wszystkim próby koegzystencji wojska i cywilnych mieszkańców. Przez kilkanaście lat po wojnie miasto praktycznie nie było dostępne dla turystów. Znacząco zniszczony podczas wojny Hel odbudowano, ale w wojskowym stylu - stawiając czteropiętrowe bloki. Dawny brzeg od strony zatoki zajęły zakłady przetwórstwa rybnego, a obszar niegdysiejszego Domu Zdrojowego znalazł się na zamkniętym terenie wojskowym. Dopiero w latach 60. historyczna ulica Wiejska zaczęła odzyskiwać swój dawny urok, a coraz większe rzesze turystów wymusiły poluzowanie niektórych wojskowych rygorów - można było zwiedzać latarnię, korzystać z plaży nad pełnym morzem, a wśród atrakcji turystycznych znalazło się muzeum rybackie w dawnym kościele ewangelickim. Oczywiście zachowano liczne ograniczenia - m. in. kontrolę ruchu samochodów i zakaz przebywania w Helu osób nie-posiadających polskiego obywatelstwa. Po 1990 roku wojsko zaczęło wycofywać się z Helu i dziś jest to już miasto w pełni cywilne. Turyści docierają tu przez cały rok, czego pozazdrościć mogą mu pozostałe miejscowości Półwyspu Helskiego. Militarne pamiątki z XX wieku - udostępnione dziś do zwiedzania, sąjednąz największych atrakcji całego polskiego Wybrzeża. Protestancki kościół św. Piotra, będący obecnie siedzibą Muzeum Rybołówstwa (oddział Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku), wybudowano w XV wieku w pobliżu portu istniejącego do dziś. W muzeum obejrzeć można wystawę etnograficzną łodzi i sprzętów rybackich z rejonu Zatoki Gdańskiej oraz południowego wybrzeża Bałtyku. Ponadto na ekspozycjach tematycznych prezentowane są dzieje Bałtyku, fłora i fauna, warsztat szkutniczy, dzieje Helu oraz wystawa malarstwa marynistycznego. Ponad 21-metrowa dawna dzwonnica udostępniona jest obecnie jako punkt widokowy, z którego roztacza się wspaniała panorama portów wojskowego i rybackiego, Zatoki Gdańskiej i Helu. Obok rpuzeum, w porcie, znajduje się przystań Żeglugi Gdańskiej .